Opgegraven voorwerpen uit Sobibor naar nieuw Holocaustmuseum

Amsterdam, 11 oktober 2022 - Sobibor was een vernietigingskamp in bezet Polen waar tijdens de Tweede Wereldoorlog ongeveer 180.000 Joden door de nazi’s werden vermoord. Na een grote opstand van de gevangenen op 14 oktober 1943, vrijdag exact 79 jaar geleden, werd het vernietigingskamp door de nazi’s opgeheven en gesloopt om alle bewijs van de massamoord te vernietigen. Een archeologisch onderzoeksteam groef op de plek waar het vernietigingskamp stond, om zo de lay-out van het kamp te reconstrueren. Een aantal voorwerpen dat het team in de grond vond, komt naar het Nationaal Holocaustmuseum dat eind 2023 opent in Amsterdam.

Norit en De Nachtwacht

Ruim 34.000 Joden werden vanuit Nederland naar Sobibor gedeporteerd. Annemiek Gringold, conservator Sjoa en projectleider bij het Nationaal Holocaustmuseum, bezocht het depot met de opgegraven voorwerpen in het Staatsmuseum Majdanek. Zij koos een paar objecten uit die vrijwel zeker door Nederlandse Joden meegenomen waren, zoals een tube Norit met Nederlands opschrift en een broche met afbeelding van Rembrandts De Nachtwacht.

Knopen

In de vaste opstelling van het Nationaal Holocaustmuseum zijn straks ook tien knopen te zien, afkomstig van kledingstukken. Ze werden gevonden op de plek waar de gevangenen zich moesten uitkleden voordat zij werden vermoord. “Op het eerste gezicht lijken de knopen misschien niet bijzonder. Maar deze knopen zijn het laatste wat de slachtoffers aanraakten dat van henzelf was. Kleding beschermt je lichaam tegen de kou, maar je draagt er ook je identiteit mee uit. Je laat ermee zien wie je bent”, aldus Annemiek Gringold.

Samenwerking

In 2019 bracht een delegatie uit Sobibor een bezoek aan Herinneringscentrum Kamp Westerbork en het Joods Cultureel Kwartier. Zij waren in Nederland op uitnodiging van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Medewerkers van het Joods Cultureel Kwartier, waar het Nationaal Holocaustmuseum onderdeel van uitmaakt, droegen vervolgens bij aan onderzoek voor de inrichting van het Sobibor Museum. Vorig jaar reisde Annemiek Gringold naar het depot in Polen om het bruikleenverzoek in te dienen. De Poolse staat honoreerde dit verzoek en daarmee zullen de voorwerpen uit Sobibor langdurig te zien zijn in het Nationaal Holocaustmuseum.

Over het Nationaal Holocaustmuseum

Eind 2023 opent het Nationaal Holocaustmuseum. Het wordt het eerste en enige museum dat de geschiedenis van de Jodenvervolging in heel Nederland vertelt. Een geschiedenis van uitsluiting, vervolging en moord. En soms ook van redding, overleving en solidariteit. Hier komen bezoekers te weten hoe de Sjoa heeft kunnen gebeuren, wie de slachtoffers en verantwoordelijken waren – en hoe we kunnen voorkomen dat dit opnieuw gebeurt. Het Nationaal Holocaustmuseum is de plaats waar de slachtoffers worden herdacht en de gevolgen van onverschilligheid en discriminatie, toen en nu, worden besproken.

Vier eeuwen Joodse cultuur op vier locaties op één vierkante kilometer

Het Joods Cultureel Kwartier bevindt zich in de oude Jodenbuurt in het hart van Amsterdam en bestaat uit het Joods Museum met het Joods Museum junior, de Portugese Synagoge, de Hollandsche Schouwburg en het Nationaal Holocaustmuseum. In vier historische locaties op nog geen vierkante kilometer vind je een unieke collectie die de geschiedenis en de rijke Joodse cultuur van 1600 tot nu tot leven brengt. Het Joods Cultureel Kwartier is er voor iedereen, van jong tot oud, die op zoek is naar kennis, plezier, schoonheid, stof tot nadenken, groei en inspiratie.