Duurzaamheid begint bij creatieve industrie
Over terugbrengen van giftige materialen en milieutransparantie in de creatiefase van print- en verpakkingsmateriaal
Eindhoven, 24 oktober 2018. Hoe maak je gedrukte media duurzamer en circulair? Met alleen FSC-gecertificeerd papier kom je er niet. Drukwerk kan gemiddeld 7 keer hergebruikt worden, daarna eindigt het in de verbrandingsoven of op een afvalberg. Dat eindstation is niet verantwoord zolang er gedrukt wordt met giftige inkten, milieuonvriendelijke grondstoffen of oplosmiddelen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Met meer kennis en bewustzijn kunnen ontwerpers een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van gedrukte media. Het boek Duurzaam Uitgeven, met de eerste Ecolabel accreditatie in Nederland, geeft hiervoor praktische adviezen aan creatieven en hun marketing- of communicatieopdrachtgevers. Het Ecolabelsysteem ELS geeft creatieven in één oogopslag de milieu-impact van het door hen gekozen papier, bedrukking, afwerking en formaat. Beiden werden 23 oktober gepresenteerd tijdens Dutch Design Week in Eindhoven.
Footprint van drukwerk in Nederland (productie en consumptie)
Milieu-impact van een grafisch ontwerp in één oogopslag
Een ontwerper die zijn werk wil verduurzamen, wacht monnikenwerk om zaken uit te zoeken. Grafische bedrijven hebben weinig tot geen duurzaamheidsinformatie of komen met argumenten die niet te verifiëren zijn. Ook tegengestelde belangen kunnen ervoor zorgen dat de opdrachtgever niet altijd de juiste informatie verkrijgt. Dit moet anders volgens directeur Rob Wilders van ELS Nederland.
Certificering middels het Ecolabelsysteem Zowel de grondstoffen als de productiewijze worden in het Ecolabelsysteem tegen het licht gehouden. Het systeem is gebaseerd op vergelijken, rangschikken en waardetoekenning van en aan alle gebruikte materialen in het drukwerkproces. Het minst milieubelastende element krijgt een A-label (groen), het meest milieubelastende element krijgt een G-label (rood). Certificering is belangrijk voor transparantie en bewustwording. Wilders: “Een systeem moet gebaseerd zijn op valideerbare bewijsvoering en handhaving. Met ons accreditatiemodel checken we elk element van het productieproces op toegekende certificaten of keurmerken."
Kennisdatabase Alle gegevens over grondstoffen worden opgeslagen in een databank en toegankelijk gemaakt voor de professionele gebruiker. Deze kan met de kennisdatabase van meer dan 750 verschillende papiersoorten en 1,8 miljoen grafische speciaalproducten de milieu-impact en prijsimplicaties beoordelen. Dit bevordert niet alleen het milieubewustzijn, met de kennisdatabase kunnen designers hun opdrachtgevers ook gerichter adviseren. Toegang tot de databank scheelt de creatieve industrie in ieder geval een hoop uitzoekwerk dat doorgaans niet declarabel is. De kennisdatabase is er momenteel nog in een betaversie. Naar verwachting zal de definitieve versie begin 2019 gelanceerd worden op de Nederlandse markt en kunnen ontwerpers daarmee betere milieu- en prijsoverwegingen maken. Het scheelt de industrie een hoop uitzoekwerk en zij kan klanten beter en betrouwbaarder adviseren.
Handboek Duurzaam Uitgeven Erik Timmermans, directeur van de stichting Papierenkarton.nl en auteur van het boek Duurzaam Uitgeven: “Als papierindustrie werken we hard aan het duurzaam maken van onze eigen productiemethoden en processen. Zo hebben we in de afgelopen 10 jaar het energieverbruik bijna weten te halveren. Nu moeten we samen met de keten de volgende stappen kunnen maken. Van het vinden van alternatieven voor de houtvezel, het veiliger recyclen van papier tot het nog verder terugdringen van verspilling, energie- en watergebruik. ELS kan zeker een goede bijdrage leveren om milieu-effecten zichtbaar te maken. Transparantie juichen we daarom toe.”
Ecolabelsysteem voor de grafische sector maakt milieu-impact van drukwerk zichtbaar
Vervuiling bijt grafische sector in zijn staart
Milieubelastend drukwerk is volgens Wilders te goedkoop. “De grafische industrie is aan het opschalen. Een ongebreidelde drang naar sneller en goedkoper leveren werkt vaak averechts op het milieu. Via internet kun je voor een schijntje drukwerk inkopen - dat klopt niet. Ook marketeers redeneren vaak alleen vanuit kosten per response. Dat de maatschappelijke weerstand tegen verspilling toeneemt schijnt niet te deren.” En dat is precies waar het Wilders om draait. Drukwerk krijgt een steeds slechtere naam en grafische bedrijven bevuilen volgens hem hun eigen nest. Overheidsmaatregelen worden genomen en EPEA (certificeringsinstituut voor Cradle-to-Cradle) komt met een statement dat drukwerk giftig is. Voorbeelden zijn de ja-sticker in Amsterdam en de discussie over voedselveiligheid en karton dat is gemaakt van gerecycled papier. Wilders: “Dat is allemaal doodzonde. Met papier stimuleren we beleving en kunnen we meer
traffic op websites realiseren.” Ontwerp schoon, duurzaam en bepaal met beleid de oplage is dan ook zijn advies aan marketeers, creatieven en de grafische sector.
Educatie
Volgens Timmermans is gebrek aan kennis in de creatieve sector een groot obstakel voor verdere verduurzaming. Het boek Duurzaam Uitgeven geeft hiervoor handvatten. Daarnaast werken Timmermans en Wilders samen aan een educatieprogramma dat met name gericht is op de creatieve sector. Vormgevers die dit educatieprogramma volgen zullen toegang krijgen tot de kennisdatabase van ELS, kunnen hun steentje bijdragen aan de verduurzaming van print.
Fotobijschriften
Foto links: Dutch Design Week. Peter Stadhouders (links), directeur van de Mediafederatie (voorheen NUV) ontvangt het eerste exemplaar (Ecolabel B) van Duurzaam Uitgeven uit handen van Erik Timmermans, directeur van de stichting Papierenkarton.nl. Duurzaam Uitgeven is hét handboek voor duurzame keuzes voor de marketing- en communicatiebranche.
Foto rechts:Dutch Design Week. Erik Timmermans van stichting papierenkarton.nl ontvangt het eerste Ecolabel certificaat voor drukwerk uit handen van Rob Wilders van ELS NL. Onder toeziend oog van Pieter Kers, grafisch ontwerper.
Bijlagen
