Logo

Herman van Rompuy in Nederlandse Onafhankelijkheidslezing 2020

Meer Europa voor meer onafhankelijkheid

Sint-Genesius-Rode/Den Haag, 13 december 2020  Deelname in de Europese Unie kan de onafhankelijkheid van landen juist borgen. Aantasting van onze waarden, wereldwijde concurrentie uit China maar ook door “mega Amerikanse bedrijven” creëert “een minder on-afhankelijk Europa”, aldus Herman van Rompuy in zijn Nederlandse Onafhankelijkheidsrede op 13 december. “En als Europa afhankelijk is, dan zijn Nederland en België dat nog meer!”

Strategische autonomie

De vraag is volgens van Rompuy of er – juist in het licht van beoogde onafhankelijkheid van lidstaten – wel genoeg Europa is. Hij refereert aan het in zwang rakende begrip ‘strategische autonomie’, dat door alle regeringsleiders onlangs werd omarmd in de Europese Raad. "Indien de Unie niet zelfstandiger in de wereld kan staan dan kunnen Nederland en België dat ook niet en omgekeerd: hoe meer Europa zijn lot in eigen handen neemt, hoe zelfstandiger onze landen zullen zijn" 

Tijd van naïviteit voorbij

Van Rompuy noemt de aantasting van de Europese autonomie ernstig maar niet hopeloos en somt enkele aansprekende voorbeelden op. Zo worden onze persoonlijke data beheerd door niet-Europeanen. “Maar we hebben nog de kans om dat niet te laten gebeuren met de industriële data. Sommige Europese landen voelen zich genoodzaakt hun buitenlands beleid aan te passen aan een aantal Chinese standpunten gewoon omdat Chinese investeringen zo belangrijk zijn geworden in strategische sectoren. En sommige landen in de Unie zijn nog veel te afhankelijk van Russisch gas. De tijd van de naïviteit is wel voorbij”. zo stelt de voormalig Premier van Belgie en Voorzitter van de Europese Raad in zijn rede, wegens Corona vandaag live uitgezonden vanuit zijn prive-vertrekken in Belgie.

Splendid isolation?

Voor “Onze Britse vrienden” heeft Herman van Rompuy nog een waarschuwing. “Zij liggen een oorlog achter”. ‘Size matters’ vandaag de dag, de schaal is beslissend, stelt hij. “Door kleiner te worden kan men niet groot zijn. ‘Splendid isolation’ is not splendid anymore. We moeten krachten bundelen. Dat inzicht groeit op het continent.”

Geen tegenstelling

Van Rompuy verklaart zijn persoonlijk Europees engagement uit het idee van samenwerking tussen nu al 27 landen met 24 talen. “Het idee van verzoening na vreselijke oorlogen in het verleden, van een groot geheel uit te bouwen waarin onze gemeenschappelijke waarden kunnen bewaard en uitgedragen worden. Het samengaan van ideeën, idealen en van belangen geven inhoud aan het leven en aan het samen-leven. Het overstijgt het eigen Ik en het eigenbelang en is daarom erg zinvol”.

De nationale Staat kan een dergelijke “geborgenheid” niet beter waarborgen dan Europa, stelt Van Rompuy. Want de kloof tussen burger en politiek is binnen de landsgrenzen vaak even groot als daarboven. “Daarom hoeft er geen tegenstelling te zijn tussen ‘local’ en ‘global’, tussen de ‘place’ en de ‘space’. We moet samen werken aan een nieuw evenwicht.”

Over de Nederlandse Onafhankelijkheidsrede

Voor de Nederlandse Onafhankelijkheidsrede wordt jaarlijks een vooraanstaande en bekende (internationale) gezagsdrager, politicus, wetenschapper, opinieleider of journalist gevraagd. Zij of hij kan uit hoofde van functie, positie of inzicht bijdragen aan de duiding van ontwikkelingen in het denken over onafhankelijkheid. In 2018 werd de rede uitgesproken door Piet Heijn Donner, destijds vicevoorzitter van de Raad van State, 'onderkoning' van Nederland. Vorig jaar nam Jan Terlouw, voormalig vicepremier de Onafhankelijkheidsrede voor zijn rekening.

Bijlagen

Zondag 13 december, de dag van de Apologie van Willem van Oranje, is vanaf 15:00 uur de live online uitzending van de Nederlandse onafhankelijkheidsviering 2020 te volgen.

Het programma ziet er als volgt uit: